Arek Kowalczyk
Jak informuje Urząd Regulacji Energetyki, Mapa stanowi jednocześnie realizację działania 5.6. określonego w załączniku 3 do Polityki energetycznej Polski do 2030 r. Dokument określa katalog działań eliminujących bariery rynkowe i zapewniających faktyczny rozwój rynku gazu ziemnego, w tym zmianę mechanizmów regulacji wspierających konkurencję na rynku gazu ziemnego i wprowadzenia rynkowych metod kształtowania cen. Uwzględnia także, w możliwe najszerszym zakresie, oczekiwania obecnych i przyszłych uczestników rynku gazu zgłaszane w procesie konsultacji.
Część przewidzianych w dokumencie zadań została zrealizowana w roku ubiegłym, co w znaczący sposób przyczyniło się do eliminacji niektórych barier rynkowych. Należy tu wspomnieć m.in. o określonej w instrukcjach gazowych nowej architekturze rynku, umożliwiającej handel gazem w punkcie wirtualnym, a także o uruchomieniu Giełdy Gazu na Towarowej Giełdzie Energii.
Jednak obecnie w Polsce rynek hurtowy gazu ziemnego, na którym oferowany jest gaz ziemny do dalszej odsprzedaży, funkcjonuje w niewielkiej skali. Obrót hurtowy w kraju stanowi 2 % zapotrzebowania krajowego na gaz. Obecna, zmonopolizowana struktura sektora gazowniczego nie sprzyja funkcjonowaniu mechanizmów konkurencji na rynku. Aby na rynku można było mówić o konkurencji, odbiorca końcowy powinien mieć możliwość wyboru z co najmniej dwóch alternatywnych ofert sprzedaży gazu ziemnego przygotowanych przez niezależne od siebie przedsiębiorstwa – podkreśla URE w dokumencie.
Planowane w najbliższym czasie zmiany prawne, a w szczególności wdrożenie tzw. obliga giełdowego, wymagają przedstawienia kompleksowej informacji o przyszłych uwarunkowaniach i mechanizmach funkcjonowania tego rynku, które w rezultacie pozwolą na uwolnienie cen dla odbiorców. Stąd zasadniczym celem wdrożenia proponowanego w Mapie programu działań jest osiągnięcie zmiany struktury podmiotowej na rynku gazu, a tym samym wykreowanie publicznego obrotu tym paliwem i w efekcie uwolnienie cen dla odbiorców.
Działania wyznaczone w dokumencie mogą podlegać modyfikacjom w wyniku prac rządowych nad aktualizacją polityki energetycznej oraz prac parlamentarnych nad wprowadzeniem rozwiązań prawnych. Prezes URE podkreśla jednak, że cele i priorytety, określone w Mapie mają charakter uniwersalny z punktu widzenia decyzji w sprawie zatwierdzania taryf.
Plan priorytetowych działań zakłada kilka działań: Stworzenie podstaw do uwolnienia cen dla odbiorców komercyjnych, w tym uruchomienie płynnego rynku hurtowego; usprawnienie zmiany sprzedawcy gazu ziemnego i zmiany w umowach kompleksowych PGNiG; Rozwój konkurencji na krajowym rynku gazu ziemnego i integracja z rynkami regionalnymi UE, a tu m.in. wprowadzenie narzędzi stymulowania zachowań prorynkowych na rynku gazu ziemnego; zwiększenie przejrzystości hurtowego rynku gazu ziemnego czy rozbudowę infrastruktury gazowej; a także Stworzenie warunków do uwolnienia cen dla małych odbiorców i gospodarstw.
Mapa drogowa dla pełnej liberalizacji rynku gazu